دکتر محمد ملکی، فعال حقوق بشر در سن 87 سالگی درگذشت
محمد ملکی در سال 1312 در شمیران متولد شد و در سنین 18 تا 20 سالگی جزو حامیان جبهه ملی دکتر مصدق بود و در جنبش ملی شدن صنعت نفت شرکت داشت. او بعد از اخذ مدرک دکترا در رشته بهداشت و صنایع غذایی از سال 1340 به عضویت هیات علمی دانشگاه تهران درآمد . کمی پیش از انقلاب 57 به همراه مهدی بازرگان “جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر” را ایجاد کرد. در جریان انقلاب نقش موثری در اعتصاب سراسری اساتید دانشگاههای کشور داشت. بعد از سرنگونی رژیم شاه به پیشنهاد طالقانی، ریاست دانشگاه تهران را برعهده گرفت اما بعد از “انقلاب فرهنگی” که او آنرا کودتای فرهنگی خواند از سمت خود استعفاء داد و در سال 60 در دادگاهی به ریاست محمدی گیلانی جنایتکار به ده سال زندان محکوم شد. در جریان بازجویی و شکنجه، بینایی یک چشم خود را از دست داد و در نهایت سال 65 از زندان آزاد شد. بعد از خرداد 76 مجددا در همکاری با ملی مذهبی ها فعالیت مسالمت آمیز در چهارچوب اصلاح طلبی را آغاز کرد و به همین خاطر دو بار در اواخر دهه 70 و 80 خورشیدی بازداشت شد و تا آخر عمر نیز ممنوع الخروج بود.
او در زمینه دفاع از حقوق زندانیان سیاسی، مبارزه علیه مجازات اعدام فعالیتهای بسیاری کرد و همراه جمعی دیگر از فعالین اجتماعی، از جمله دکتر فریبرز رئیس دانا نهاد “لگام” (لغو گام به گام اعدام) را بنیان گذاشت. او همچنین به همراه جمعی دیگر از فعالین اصلاح طلب مایوس شده از اصلاح طلبی نامه معروف 14 نفره را امضاء کرد که خواهان استعفای خامنه ای و برگزاری “انتخابات آزاد” بودند.
واقعیت این است که دکتر محمد ملکی، هیچگاه انقلابی و رادیکال نبود و همواره سعی میکرد فعالیتهای خود را به شکل رفرمیستی پیش ببرد. او اگر چه در برخی انتخابات رژیم اسلامی شرکت کرده اما برخی از آنها را هم تحریم کرده و مردم را نیز به تحریم تشویق کرده است. توهم نامه 14 نفره به برگزاری “انتخابات آزاد” در همین رژیم و یا پذیرش استعفای خامنه ای، نمونه ای از این نوع راه حل های اصلاحی بود. با این همه تردیدی نیست که او از حقوق بشر، حقوق زندانیان سیاسی و عقیده تی و نیز از آزادی اندیشه و بیان دفاع میکرد و در اینراه سختی های بسیاری را نیز تحمل کرد.
وقتی یک رژیم فاشیستی حاضر نیست حتی ولرم ترین و مسالمت جو ترین منتقدان و مخالفین خود را تحمل کند، چگونه قادر است به آزادی انندیشه، بیان، تشکل و فعالیت افراد و نیروهایی تن دهد که در پی تحولات رادیکال و ریشه ای در جامعه هستند؟
خیزشهای انقلابی و مردمی دیماه 96 و آبان 98 با صدای رسا اعلام کرده اند که دیگه تن به شعبده بازیهای “اصلاح طلبانه” نمی دهند. پاسخ مردمان انقلابی به رژیمی که حتی دکتر ملکی ها را هم تحمل نمیکند یک چیز است: “نه اصلاح، نه رفراندم، اعتصاب، انقلاب”!
پیکر دکتر ملکی چهارشنبه 12 آذر بر دوش نرگس محمدی و شماری از یاران او تشییع و به خاک سپرده شد.
یاد این مبارز حقوق بشر و حقوق زندانیان، گرامی باد!